‘Ben ik nu al af?’ De decembermaand was nog niet eens begonnen of ik was al de spreekwoordelijke Sjaak: ik hoorde het liedje ‘Last Christmas’ van Wham. En dan ben je af. Whamageddon heet het spel, dat de socials rond gaat ieder jaar. Zorg dat je het lied ‘Last Christmas’ niet hoort voordat het Kerst is. Anders doe je niet meer mee. Maar daar zit meteen het probleem. Want je kunt er niet voor ‘zorgen’. Het overkomt je. Net als al die andere kersthits.
Het was pas half november toen ik al bijna anderhalf uur hét Christmasradiostation van Nederland moest ondergaan. Met open mond. Want ik was bij de tandarts. En met diezelfde mond vol tanden, ik had er niets over te zeggen, moest ik niet alleen de behandeling, maar ook de kersthits ondergaan. Half november… Dat betekent dat mijn tandarts net als zoveel anderen anderhalve maand in een jaar, dat is meer dan 10% van het jaar, naar steeds dezelfde terugkerende muziek luistert. Er zijn momenten dat ik de mensheid niet begrijp…
Ach, ik hoor het met een glimlach aan hoor. Ik kan de muziek gelukkig meestal mijden. En als ik mijn eigen radiostation hoor over het wereldnieuws, dan snap ik het ergens ook wel. Ieder zijn ding. En ik ben er zelf ook niet ver vandaan, als ik in de grauwheid van de novembermaand soms even een kerstfilm opzet. Ik ben niet zo’n held in het donker.
En zo zette ik vlak voor de overgang naar de decembermaand de film ‘Last Christmas’ op. Ja, dan vraag je er ook om… Wist ik veel. Maar goed, een film vol met Wham-muziek. Toch kon ik me ook hier daarvoor afsluiten. Want de film had voor een kerstfilm een steengoed verhaal. Met een briljant acterende Emma Thompson, maar vooral met een origineel script. Spoiler alert: ik zeg nu iets over de kern van de film, maar laat het je niet weerhouden hem toch te kijken. Want ik zag in de film voorbij komen wat me vaak opvalt in mijn werk als geestelijk begeleider. Elke persoon heeft een eigen verhaal, waarom die is en doet zoals die is en doet. En als dat stuk loopt, dan helpt daar geen algemene moraal tegen. Het is alleen nodig om iemand te zien.
In ’Last Christmas’ is een jonge vrouw schijnbaar onhandelbaar na een ziekteperiode. Ze breekt haar familierelaties af, vlucht in one-night-stands, is onbetrouwbaar op haar werk, en zingt niet meer… Dat laatste was wel de belangrijkste trigger, waarom je haar niet zou moeten veroordelen, wat mensen wel doen in de film. Ze zingt niet meer… Nu blijkt ze een harttransplantatie te hebben ondergaan. Ze heeft een nieuw hart. Tenminste, zo zouden wij het zeggen. Zij ervaart dat ze het hart heeft van een ander. En belangrijker nog: ze is haar eigen hart kwijt. Wat hebben ze ermee gedaan? Het zijn gedachten en vragen die je je misschien niet zo zou kunnen voorstellen, maar dat is precies wat ik bij mensen vaak meemaak: ze beleven wat hen overkomt op hún manier, en hoe je dat ‘zou moeten zien’ lukt ze vaak niet zich eigen te maken. Dan is het een voorrecht om even de tijd te nemen voor iemand: ‘Hoe beleef jij wat je overkomt?’ en dan samen op zoek te gaan naar iets dat verlicht.
De vrouw in de film vindt het licht in een bijzondere manier waarop ze haar donor ‘ontmoet’. Die vraagt haar steeds naar boven te kijken: ‘Look up!’ En dat is precies wat ik met mensen probeer te vinden: een andere manier om te kijken naar wat hen overkomt. Een blik naar boven. Of juist naar binnen. Vanuit hun eigen verhaal. Ze mogen gezien worden. Zo kon deze vrouw weer zingen: ‘Last Christmas, I gave you my heart. I give it to someone special’. Ze leerde haar hart weer te geven aan mensen.
Ik appte een goede collega die jaarlijks op zijn socials aandacht besteed aan Whamageddon dat ik nu al af was. Hij stelde me gerust: het spel begint pas op 1 december. Én, las ik later: het geldt alleen als je de originele versie hoort. En die hoor je niet in de film. Je kunt hem dus gerust kijken. Veel plezier!
Otto Grevink is dominee in De Langstraat en verbonden aan Pioniersplek Zin op School. Reacties zijn welkom op ottogrevink@gmail.com.